Anonim Şirkette Nama Yazılı İlmühaber Ve Hamiline Yazılı İlmühaber Çıkarılması

İlmühaber anonim şirket tarafından hisse senedi bastırılıncaya kadar geçerli olan ve hisse senetlerinin yerini tutmak üzere çıkarılan menkul kıymettir.

232 seri no’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde ilmühaberlerin elden çıkarılmasından doğan kazançların vergilendirilmesinde hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançların vergilendirilmesine ilişkin hükümlerinin uygulanması gerektiği belirtilmiş, Danıştay da ilmühaberin vergi hukuku açısından hisse senedi kapsamında bulunduğu hususunda yerleşik görüş oluşturmuştur.

Anılan idari düzenleme ve yargı kararlarında mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nun düzenlemeleri etkili olmuştur. İlmühaber çıkarılması, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nun ise 486’ncı maddesinin ikinci fıkrasında yer almış, “Pay senedi bastırılıncaya kadar ilmühaber çıkarılabilir. İlmühaberlere kıyas yoluyla nama yazılı pay senetlerine ilişkin hükümler uygulanır.” hükmü ile pay senedi bastırılıncaya kadar ilmühaber çıkarılmasına da olanak sağlanmıştır. 

İster kuruluş ister sermaye artırımı olsun, anonim şirkette nakden taahhüt edilen payların itibarî değerlerinin en az %25’i tescilden önce, gerisi de şirketin tescilini izleyen 24 ay içinde ödenmesi gerekir. Uygulamada genelde hamiline yazılı payların bedellerinin tamamının ödenmesi, kuruluşun ve sermaye artırımının tescilinden ancak 24 ay sonra gerçekleşmektedir. TTK’nın 486’ncı maddesi bu süreye üç ay daha ilave ettiğinden, hamiline yazılı pay senetlerinin çıkarılması, şirketin kuruluşunun veya sermaye artırımının tescilinden sonraki 27 ay içinde mümkün olabilmektedir.

Oysa, nama yazılı pay senedi çıkarılmasında pay bedelinin tamamının ödenmesi koşulu aranmadığından, nama yazılı pay senetlerinin şirketin kuruluşunun yahut sermaye artırımının tescilinden hemen sonra çıkarılması mümkündür. İşte, hamiline yazılı payların sahiplerini senetsiz bırakıp mağdur etmek istemeyen Yasa Koyucu, bu 27 ay boyunca hamiline yazılı pay senedi sahiplerinin şirket ortağı olduklarını ispat etmeleri amacıyla ilmühaber çıkarılıp pay sahiplerine verilmesine izin vermiştir.

Bununla birlikte, ilmühaber çıkarılması hususuna özellikle TTK’nın 486’ncı maddesinin hamiline yazılı pay senetlerinin çıkarılmasına ilişkin ikinci fıkrasında yer verilmesi, aynı maddenin nama yazılı pay senedi çıkarılmasına ilişkin üçüncü fıkrasında ilmühaberden bahsedilmemesi nedeniyle, anonim şirkette;

• Sadece hamiline yazılı paylar için ilmühaber çıkarılabileceği,
  ancak,
• Nama yazılı payları için ilmühaber çıkarılamayacağı değerlendirilmektedir

Bu değerlendirme ışığında;

• TTK’nın yürürlüğe girdiği 1 Temmuz 2012 tarihinden sonra nama yazılı paylar için çıkarılan ilmühaberlerin geçerli olmadığı ve bu nedenle Gelir Vergisi Kanunu ile Katma Değer Vergisi Kanunu’nda hisse senetleri ve ilmühaberler için getirilen istisnalardan faydalanamayacağı;
• Mülga 6762 sayılı Kanunda açıkça düzenlenmiş olduklarından dolayı 1 Temmuz 2012 tarihinden önce çıkarılan nama yazılı ilmühaberlerin ise geçerli olduğu ve anılan istisnalardan faydalanabileceği düşünülmektedir.

Konuya ilişkin akademik çalışmalarda da öne çıkan görüş, nama yazılı paylar için ilmühaber çıkarılamayacağı yönündedir.

AEK olarak;

• • Anonim şirket yöneticilerine tavsiyemiz, ilmühaber yerine nama yazılı pay senedi çıkarmayı tercih etmeleri;
  • Meslek mensubu mali müşavirlere tavsiyemiz de, mükelleflerini ilmühaber çıkarmaya yönlendirmekten kaçınmaları, 6762 sayılı Kanun döneminde geçerli olan nama yazılı ilmühaber döneminin artık sona erdiğini açıklayarak onları nama yazılı pay senedi çıkarmaya yönlendirmeleridir.

 

*** İşbu yazı, Dr. Soner ALTAŞ’ın 6 Şubat 2021 tarihinde Dünya Gazetesi’nde yayımlanan “Nama Yazılı Hisse Senedi Yerine İlmühaber Çıkarma Dönemi Bitti mi?” başlıklı köşe yazısından yararlanılarak hazırlanmıştır.

AEK PAY SENEDİ VE DANIŞMANLIK olarak hisse senetlerine ve ilmühaberlere dair her konuda yanınızda olduğumuzu bilmenizi isteriz, sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Güncellenme : 28.02.2023