Pay Defteri Nedir?

Pay defteri; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile kooperatifler tarafından tutulması zorunlu ticari defterlerden biridir. Pay defteri, anonim şirketlerde pay sahiplerinin, sermayesi paylara bölünmüş komandit ve limited şirketler ile kooperatiflerde ortakların kaydedildiği ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı defterdir. Bu metin, Dr. Soner Altaş’ın Sermaye Şirketlerinde ve Kooperatiflerde Pay Defteri başlıklı eserinden alınan bilgiler doğrultusunda hazırlanmıştır.[1]

Bahsi geçen şirketlerde ve kooperatiflerde pay defterinin hiç tutulmaması veya pay defteri bulunmakla birlikte içerisinde hiçbir kayda yer verilmemesi ya da pay defterinin yasada öngörülen süre boyunca saklanmaması hallerinde, 6.000 TL’den 73.000 TL’ye kadar adlî para cezası uygulanır. Bu nedenle, pay defterinin usulüne uygun şekilde tutulması ve gerekli kayıtların yapılması önem arz etmektedir.

Şirketle kurulacak ilişkilerde yalnızca pay defterinde kaydı bulunan kişiler pay sahibi ve intifa hakkı sahibi olarak kabul edilir. Payın usulüne uygun biçimde devredildiği ve intifa hakkı bulunduğu ispat edilmediği sürece, kişiler pay defterine yazılamaz. Pay defteri ile ilgili konu, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 499. Maddesi ile düzenlenmiştir.

Pay Defterinde Yer Alması Gereken Bilgiler

Anonim şirketlerde senede bağlanmamış paylar ile nama yazılı payların sahipleri, ayrıca intifa hakkı bulunan kişiler unvan, ad, soyad ve adres bilgileri ile pay defterine kaydedilir.

Türk Ticaret Kanunu Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu’na göre pay defterine yapılacak kayıtlarda aşağıdaki bilgilere yer verilmesi zorunludur:

  • Pay sahibinin adı soyadı veya unvanı,
  • Pay sahibinin iletişim bilgileri,
  • Varsa pay üzerindeki intifa hakkı sahiplerinin adı, soyadı veya unvanı ve intifa hakkı sahibi oldukları paylar,
  • Varsa intifa hakkı sahiplerinin iletişim bilgileri,
  • Payın nominal değeri,
  • Sahip olunan pay sayısı ve toplam tutar,
  • Payın tertibi,
  • Payın edinme tarihi,
  • Deftere kayıt tarihi,
  • Payın senede bağlanıp bağlanmadığı ve türü,
  • Payın edinimi ve devrine ilişkin gerekli açıklamalar.

Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, hamiline yazılı pay senedi sahibi olduğunu ispat edenler ile sadece pay defterinde kayıtlı bulunan kimseler pay sahibi ve intifa hakkı sahibi olarak kabul edilir. Hamiline yazılı paylar senede bağlanıp senetlerin sahiplerine teslim edildiği tarihten itibaren on gün içinde defterde açıklanmak şartıyla defterden silinir.

Limited şirketlerde pay defterine ortakların, adları, adresleri, her ortağın sahip olduğu esas sermaye payının sayısı, esas sermaye paylarının devirleri ve geçişleri itibarî değerleri, grupları ve esas sermaye payları üzerindeki intifa ve rehin hakları sahiplerinin adları ve adresleri yazılır.

Her pay sahibi defterde ayrı bir sayfada izlenir. Payı /pay senedini devralan yeni ortak veya pay sahibi de ayrı bir sayfada izlenir.

Pay defterinin onaylanması, pay defterine yapılacak kaydın usulü, pay defterine yapılacak kaydın niteliği ve pay defterine yapılacak kaydın esasları hakkında detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

[1] Soner Altaş, Sermaye Şirketlerinde ve Kooperatiflerde Pay Defteri: Pay ve Pay Senedi, 2. bs. (Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021), 357.

İlgili Yazılar