Anonim şirketlerde nama yazılı pay senedi denilince birçok kişinin aklına “Nama yazılı pay senedi, Anonim Şirketlerde pay sahiplerine nasıl vergi avantajı sağlar?” sorusu gelir. Oysa, sadece nama yazılı pay senedi değil, hamiline yazılı pay senedi de anonim şirket ortaklarına vergi avantajları sağlar. Dolayısıyla, bu soruyu “pay senedi, anonim şirketlerde pay sahiplerine nasıl vergi avantajları sağlar?” şeklinde alıp cevaplamak daha doğru olur.

Eski Türk Ticaret Kanunu, a.ş. hisse senedi bastırılması noktasında bir zorunluluk getirmemiştir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) ise anonim şirketleri pay senedi bastırmaya zorlamaktadır.

“Nama Yazılı Hisse Senedi Nedir?” başlıklı açıklamamızı buradan “Hamiline Yazılı Hisse Senedi Nedir?” başlıklı açıklamamızı buradan okuyabilirsiniz.

Gerçek Kişilerde Gelir Vergisinde Avantaj Oluşur

Anonim şirketin gerçek kişi ortakları yönünden bakıldığında, pay senedi bastırılmasının vergi avantajı gelir vergisinde ortaya çıkar. Anonim şirketin çıplak paylarının devrinden elde edilen kazançlar, değer artış kazancı sayılır ve gelir vergisine tabi olur. Oysa, en az iki yıl boyunca sahip olunan pay senetlerinin devrinden elde edilen kazançlar gelir vergisine tabi olmaz. Pay senedi, ister nama isterse hamiline yazılı olsun, bu sonuç değişmez.

Örneğin, gerçek kişi ortak A, 1 liraya alıp 5 liraya devrettiği çıplak payları için gelir vergisi ödemek zorunda kalırken, 1 liraya bastırıldıktan iki yıl sonra 10.000 liraya devrettiği pay senetleri için, tutarı ne olursa olsun, gelir vergisi ödemez.

Tüzel Kişi Ortaklar KDV ve Damga Vergisinde Avantajlı

Anonim şirketin tüzel kişi ortakları yönünden ise, kurumlar vergisi ve damga vergisi istisnalarına bakmak gerekir. Anonim şirketin tüzel kişi ortakları, iki yıl içinde devrettikleri payların tamamı için kurumlar vergisine tabi iken, iki yıl sonra hisse devri yapmaları halinde elde edecekleri kazancın %75’i kurumlar vergisinden müstesna olur.

Bu sonuç, devrin çıplak pay yerine pay senedi ile yapılması halinde de değişmez. Yani, anonim şirketin nama yazılı pay senedi ve hamiline yazılı pay senedi bastırmış olması, tüzel kişi ortağa kurumlar vergisinde hiçbir avantaj sağlamaz.

Ancak, pay senedinin bastırılması, tüzel kişi ortağa, katma değer vergisi yönünden yadsınamaz avantajlar sağlar. Gerçek kişi ortakların pay devirleri KDV’den muaf olsa da, tüzel kişi ortakların yapacakları pay devirleri KDV’ye tabidir. Buna karşılık, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-g hükmü ile pay senedi teslimleri KDV’den müstesna tutulmuştur.

Örneğin, anonim şirketin tüzel kişi ortağı olan kurumun sahip olduğu pay senedi ne zaman devredilirse devredilsin –bir gün sonra devredilse dahi- KDV ödenmez. Pay senedi olmaksızın çıplak payla devir yapılması halinde ise, KDV istisnasından yararlanabilmek için tüzel kişi ortağın payları en az iki yıl devretmeyip şirket aktifleri arasında tutması gerekir.

Milyonları Bulan Vergilerden Muaf Olmak Mümkün

Sonuç itibariyle; anonim şirket tarafından nama yazılı pay senedi bastırılması veya hamiline yazılı pay senedi çıkarılması, gerçek kişi şirket ortağına gelir vergisi; tüzel kişi şirket ortağına ise katma değer vergisi yönüyle hatırı sayılır vergi avantajları sağlar.

Ufak bir maliyetle bastırılacak olan hisse senedi, ortağın, bazen milyonları bulan vergilerden kurtulmasına olanak sağlar. Bu nedenle, “Anonim Şirketlerde pay senetleri pay sahiplerine nasıl vergi avantajı sağlar?” sorusunun cevabı, elde edilen kazancın büyüklüğüne göre daha çok önem kazanabilir.

Güncellenme : 28.02.2023