Anonim Şirketlerde Pay Senetleri, Türleri ve Basım Süreci

Anonim şirketlerde pay senetleri, türleri ve basım süreci konusuna başlamadan pay senedi ve hisse senedi kavramlarının aynı olduğunu belirtmekte fayda görüyoruz. Eski Kanun döneminde hisse senedi denilmiş olsa da, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nda “pay senedi” ifadesi tercih edilmiştir. Pay senedini, anonim şirketin paylarının bağlandığı senet olarak tanımlayabiliriz. Pay senedi, kıymetli evrak niteliğindedir…

Anonim Şirketlerde Pay Türleri

Payları temsil ettiğinden dolayı, pay senetlerine geçmeden önce kısaca anonim şirketin paylarına değinmek gerekir. Anonim şirkette iki tür pay olabilir. Bunlar, hamiline pay ve nama yazılı paydır. İşte payların bu türleri, pay senetlerin de türlerini belirler. Diğer bir ifadeyle, eğer anonim şirketin payları nama yazılı ise, bunları temsil etmek üzere çıkarılan pay senetleri nama yazılı pay senedi adını alır; eğer paylar hamiline yazılı ise bu payları temsil etmek üzere çıkarılan pay senetleri de hamiline yazılı pay senedi olur.

Çoğu anonim şirkette paylar ve pay senetleri tek türdür; hatta genelde nama yazılıdır. Bazı anonim şirketlerde ise, hem nama yazılı pay hem de hamiline yazılı pay bulunur; bu durumdaki anonim şirketler hem nama yazılı pay senedi hem de hamiline yazılı pay senedi bastırır.

Nama yazılı pay senedinde, ortağın adı soyadı unvanı ve adresi, kolayca tespit edilir. Hamiline hisse senedinde ortağın adı soyadı unvanı veya adres bilgileri bulunmaz. Senet içeriğinden sahibini tespit etmek mümkün değildir. Hamiline yazılı hisse senedini elinde bulunduran, senedin sahibi sayılır.

Hisse Senedi Basımı Hangi Durumlarda Zorunludur?

Anonim şirketlerde hamiline yazılı hisse senedi basımı, süreye bağlı bir zorunluluğa tabidir.  Anonim şirketlerde nama yazılı hisse senedi basımı ise talebe dayalı bir zorunluluktur. Şöyle ki, payların hamiline yazılı olması halinde, bu payların bedellerinin tamamen ödendiği tarihten itibaren üç ay içinde hamiline yazılı pay senetlerini bastırılıp ortaklara dağıtılması gerekir. Buradaki süre, hamiline payların bedellerinin tamamen ödenmesi ile başlar ve üç ay içerisinde tamamlanır.

Nama yazılı pay senedi bastırma zorunluluğunun doğması içinse, azlığın istemde bulunması gerekir. Azlıktan kasıt, şirket sermayesinin en az onda birine sahip olan ortak veya ortaklardır. Halka açık anonim şirketlerde bu oran yirmide biridir. Azlığın istemesi üzerine zorunluluk doğar ve nama yazılı payların tamamı senede bağlanıp sahiplerine dağıtılır.

Azlığın istemde bulunmaması durumunda, anonim şirketlerde nama yazılı pay senedi bastırma yükümü doğmaz. Ancak, azlık istemese bile, yönetim kurulu, ortakların menfaatini gözeterek nama yazılı pay senedi bastırabilir. Çünkü, pay senetlerine vergi yasaları ile önemli istisnalar tanınmıştır.

Anonim Şirketlerde Pay Senedi Basım Süreci

Pay senedinin basım süreci de,  pay senedinin türüne göre farklı işler. Sermaye artırımı sonrası hisse senedi basımı sürecinde de bu ayrım esas alınır, yani payların türüne göre pay senedi basımı gerçekleştirilir.

Anonim şirketlerde pay senetleri basımı için tartışmasız ilk koşul “bilgi birikimi”dir. Pay senedinin ön hazırlığında önemli olan, iş sahiplerini yanıltmadan, hem doğru hem de ekonomik yolun bulunmasıdır. Burada iş, insanları yormadan gerçekleşecek bir çözüm ortağıdır. Bu işi ben yapıyorum diyenlerin, doğru-ekonomik–güvenli ve güvenlikli iş üretebilmeleri gerekmektedir.

Uzun yıllara dayanan tecrübesi ile sadece pay senedi basımı ve danışmanlığı yapan AEK Pay Senedi Danışmanlık ve Basım Merkezi ile buradan iletişime geçebilirsiniz.

Hamiline Yazılı Pay Senedi Basım Süreci

Anonim şirketlerde hamiline yazılı hisse senedi basımı sürecinin ilk aşaması, hamiline yazılı pay senedi basımı için yönetim kurulu kararı alınmasıdır. Yönetim kurulu tarafından alınacak olan bu kararda, bastırılacak hamiline yazılı pay senetlerinin sayısı, tertibi, kupürü gibi bilgiler yer almalıdır.

İkinci aşama Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirimde bulunmaktır. Bu kapsamda, hisse senedi basımı yönetim kurulu kararında belirtilen hamiline yazılı pay senetleri ile sahiplerine dair bilgiler, MKK nezdindeki kısa adı HPKS olan Hamiline Pay Kayıt Sistemine online olarak kaydedilir.

Üçüncü aşamada yapılması gereken, hamiline yazılı hisse senedi basımı için yönetim kurulu kararını tescil ve ilan ettirmek üzere ticaret sicili müdürlüğüne başvurmaktır.  Ticaret Sicili Müdürlüğü, hisse senedi basımı yönetim kurulu kararını tescil etmeden önce, hamiline yazılı pay senedi MKK bildiriminin yapılıp yapılmadığını kontrol eder. Yapılan kontrol neticesinde MKK bildirimi teyit edilerek hamiline yazılı hisse senedi basımı yönetim kurulu kararı tescil ve ilan edilir.

Dördüncü ve son aşamadaysa, tescil ve ilan edilen yönetim kurulu kararı çerçevesinde, hamiline yazılı hisse senetleri bastırılır. Bu aşamada, AEK Pay Senedi Danışmanlık ve Basım Merkezi olarak hazırladığımız hamiline yazılı pay senedi taslaklarını şirketinizin onayına sunarız ve onayın alınması sonrasında da hamiline yazılı pay senetlerini basıp Şirketinizin yetkililerine teslim ederiz.

Nama Yazılı Pay Senedi Basım Süreci

TTK, hamiline hisse senedinden farklı olarak, nama yazılı hisse senedi basımı için yönetim kurulu kararı alınmasını, bu kararın tescil ve ilan ettirilmesini zorunlu tutmamıştır. Yine, anonim şirketlerde nama yazılı hisse senedi basımı için, MKK bildirimi, HPKS kaydı gibi yükümlülükler de bulunmamaktadır. Anonim şirketin yönetim kurulu, MKK bildirimi aranmaksızın, nama yazılı pay senedi basımı yapabilir.

Kısaca, anonim şirketlerde nama yazılı pay senetleri basımı için herhangi bir yasal prosedür öngörülmemiştir. AEK Pay Senedi Danışmanlık ve Basım Merkezi olarak, yasal bir zorunluluk bulunmasa da, şirket yöneticileri ile ortakların menfaatlerini gözeterek, nama yazılı hisse senedi basımı için yönetim kurulu kararı alınmasını ve bu kararda bastırılacak nama yazılı pay senetlerinin adedi, tertibi, kupürü, grubu gibi birtakım bilgilere yer verilmesini tavsiye ediyoruz.

Tescil ve ilanı gerekmeyen bu yönetim kurulu kararını bize iletmeniz ile birlikte, nama yazılı pay senetlerinin bastırılması süreci de başlamış oluyor. AEK Pay Senedi Danışmanlık ve Basım Merkezi olarak hazırladığımız nama yazılı pay senedi taslaklarını onayınıza sunuyoruz ve onaylamanızı takiben de nama yazılı pay senetlerini basıp Şirketinize teslim ediyoruz.

Sonuç olarak;

Anonim Şirketlerde pay senetleri, türleri ve basım süreci, bilgi birikimi ve tecrübe gerektirmektedir. Bununla birlikte, bireylerin ihtiyaçları birbirinden farklı olduğu gibi şirketlerin ihtiyaçları da birbirinden farklı olabilir. Gayet doğal olan bu durum gereği, anonim şirketlerde pay senetleri basımı sürecinde, şirketin ortaklık yapısından kaynaklanan özel haller ve ihtiyaçlar bulunabilir. Her bir şirkete özgü olarak ortaya çıkan bu tür özel hallerde de, AEK Pay Senedi Danışmanlık ve Basım Merkezi olarak uzman desteğimizle yanınızdayız.

Güncellenme : 28.02.2023