Hisse senedi basımı ile ilgili, müşterilerimizden sıklıkla “Hamiline hisse senedi ve nama hisse senedi arasındaki fark nedir?” sorusunu alıyoruz. Bildiğiniz üzere, anonim şirketin hisse senetleri, ya hamiline ya da nama yazılı olur.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile birlikte hisse senedinin yasal adı pay senedi olmuştur. Bu nedenle, yazımız içerisinde, pay senedi ifadesini de kullanacağız, her ikisi de aynı kavramdır. Biz pay senedi kavramı da yavaş yavaş uygulamada yerleşsin diye böyle bir yöntemi tercih ediyor, bazen hisse senedi bazen de pay senedi diyoruz.
Hamiline ve Nama Yazılı Hisse Senedi Arasındaki Farklar
“Hamiline hisse senedi ile nama hisse senedi arasındaki farklılıklar nelerdir?” sorusunu, muhtelif özelliklerini de göz önüne alarak, aşağıda belirtilen başlıklarla açıklamaya çalışalım.
-
Tanım Yönünden Farklılıklar
Nama yazılı hisse senedi, adı, soyadı veya unvanı belirli olan bir gerçek veya tüzel kişi adına çıkarılır ve senede bakıldığında o kişinin anonim şirkette hangi grupta kaç tane paya sahip olduğu kolayca anlaşılır. Ülkemizde anonim şirketlerin payları ve pay senetleri genelde nama yazılıdır.
Hamiline yazılı hisse senedinde ise, senet sahibinin adı soyadı veya unvanına senet üzerinde yer verilmez. Adından da anlaşılacağı üzere, hamiline yazılı pay senedinin sahibi, senedi elinde taşıyan kişidir.
-
Bastırma Yükümlülüğü Yönünden Farklılıklar
TTK’nın 486. maddesinin üçüncü fıkrasındaki hüküm ile anonim şirketlerde nama yazılı pay senedi bastırma zorunluluğu bir şarta bağlanmıştır. Bu şart, azlık diye tabir edilen ve şirket sermayesinin en az onda birini oluşturan ortakların nama yazılı pay senedi basılmasını istemeleridir.
Hamiline yazılı hisse senedini bastırma zorunluluğu da, TTK’nın 486. maddesinde düzenlenmiştir. Maddenin ikinci fıkrası uyarınca, anonim şirkette hamiline yazılı pay senedi basımı, şartsız ve koşulsuz bir zorunluluktur. Bu nedenle, hamiline hisse senedi basımı için azlığın ya da ortakların istemde bulunmasına lüzum yoktur.
-
Pay Bedelinin Tahsili Yönünden Farklılıklar
Hamiline yazılı payların bedelleri tamamen ödenmediği müddetçe, hamiline yazılı pay senedi bastırmak da gerekmez. Aksine, hamiline yazılı payların bedelleri ödenmeden pay senedi bastırılamaz. TTK’nın 484. maddesinin ikinci fıkrası gereği, hamiline yazılı payların bedelleri tamamen ödenmeden bastırılan hamiline yazılı pay senetleri geçersiz sayılır.
Fakat, nama yazılı pay senetleri yönünden böyle bir düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla, bedelleri tamamen ödenmemiş olsa bile, şirketin kuruluşunun veya sermaye artırımının tescili ile birlikte, bedelleri tamamen ödenenmiş olsa bile, nama yazılı paylar için nama yazılı pay senedi bastırılabilir.
-
Bastırma Zamanı Yönünden Farklılıklar
Hamiline yazılı payların bedellerinin tamamen ödendiği tarihten itibaren en geç üç ay içinde hamiline yazılı hisse senetleri bastırılmalıdır. Üç aylık yasal sürenin geçirilmesi, yönetim kurulu açısından sorumluluk doğurur.
Nama yazılı pay senedi ise, azlığın talebine veya yönetim kurulunun kararına göre, istenildiği zaman çıkarılabilir. Yani, hamiline yazılı hisse senetleri için öngörülen üç ay gibi belirli bir süre sınırı nama yazılı pay senetleri için söz konusu değildir.
-
Yönetim Kurulu Kararı Alma Yükümü Yönünden Farklılıklar
Anonim şirketin yönetim kurulunun, hamiline yazılı hisse senedi bastırmadan önce bir karar alması ve bu kararı ticaret siciline tescil ettiripTürkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan ettirmesi gerekir.
Ancak, TTK’da, nama yazılı hisse senedi basımı için yönetim kurulu kararı alınmasını, tescil ve ilan ettirilmesini öngören bir düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla, nama yazılı pay senedi basımı için yönetim kurulu kararı alınması yasal bir zorunluluk değildir.
-
MKK Bildirimi Yönünden Farklılıklar
1 Nisan 2021 tarihinden itibaren, hamiline yazılı pay senedi MKK bildirimi zorunludur. Hamiline yazılı pay senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşu’na (MKK) bildirimi “Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna Bildirilmesi Ve Kayıt Altına Alınması Hakkında Tebliğ” ile belirlenmiştir. MKK bildirimini yapmamanın yaptırımı, yirmi bin Türk Lirası idari para cezasıdır.
Oysa, nama yazılı hisse senedi basımı için MKK bildirimi zorunluluğu bulunmamaktadır. Anonim şirketin yönetim kurulu, MKK bildirimi söz konusu olmaksızın, nama yazılı pay senetlerini bastırır.
-
İçerik Yönünden Farklılıklar
Anonim şirket tarafından bastırılacak olan nama yazılı hisse senedi ve hamiline yazılı hisse senedinin TTK’nın aradığı içeriği taşıması gerekir. Hamiline yazılı hisse senetlerinin zorunlu asgari içeriği; şirketin ticaret unvanı, kuruluş tarihi, sermaye tutarı, tertibi, tescil tarihi, hisse senedinin türü, itibarî değeri, içerdiği pay adedi gibi bilgilerdir.
Nama yazılı hisse senedinde, yukarıda belirtilen bilgilere ek olarak, senet sahibinin adı soyadını veya unvanı ile yerleşim yerinin ve payların bedellerinin ödenmiş olan miktarının da bulunması gerekir.
-
Devir Usulü Yönünden Farklılıklar
Nama yazılı pay senedinin devri için, senedin hem ciro edilmesi hem de devralana teslim edilmesi gerekir. Bunun yanında, nama yazılı pay senedinin devrinin, şirketin pay defterine kaydedilmesi zorunludur.
Hamiline yazılı pay senedinin devri içinse, senet devralana teslim edilir ve devralan tarafından Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirilir..
-
Pay Defterine Kayıt Yükümü Yönünden Farklılıklar
Anonim şirketin pay defterine, türü fark etmeksizin senede bağlanmamış tüm paylar ile nama yazılı pay senetleri kaydedilir. Bu nedenle, bastırılan nama yazılı hisse senetleri ile bunların sahiplerine dair bilgilerin pay defterine kaydedilmesi gerekir.
Bu yönüyle, hamiline yazılı payların da, senede bağlanıncaya, yani hamiline yazılı pay senedi çıkarılıncaya kadar, pay defterine kaydedilmesi gerekir. Bu kayıtlar, hamiline yazılı pay senetleri bastırıldıktan sonra en geç 10 gün içerisinde pay defterinden silinir. Sonradan basılan hamiline yazılı pay senetleri hiçbir şekilde pay defterine kaydedilmez.
Nama ve Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Ortak Noktaları
Nama Yazılı Hisse Senedi ile Hamiline Yazılı Hisse Senedinin sadece farklı değil, ortak özellikleri de bulunmaktadır. Bunların birincisi ve belki de ne önemlisi, şirketin kuruluşunun veya sermaye artırımının tescilinden önce bastırılmalarının mümkün olmamasıdır.
Ayrıca, eski dönemde hisse senetlerinin güvenliği yasal bir zorunluluk değilken, TTK, pay senedi basımında sahtekârlığı engelleyici güvenlik önlemlerinin uygulanmasını şart koşmuştur. Hamiline yazılı pay senedi basımında güvenlik önlemleri hakkında açıklamamızı buradan nama yazılı pay senedi basımı güvenlik önlemleri hakkında açıklamamızı buradan okuyabilirsiniz.
Öte yandan, hamiline ve nama yazılı pay senetlerinin her ikisi de kıymetli evraktır.
Sonuç:
A.Ş. hisse senedi basımı denilince akla gelen “Hamiline hisse senedi ve nama hisse senedi arasındaki fark nedir?” sorusunun cevabını değişik yönlerden cevaplamaya çalıştık. AEK Pay Senedi olarak, deneyimli ekip arkadaşlarımızla birlikte nama veya hamiline hisse senedi basımı ile ilgili sizlere destek olmaya hazırız.
Güncellenme : 28.02.2023
İlgili Yazılar
Sermaye Artırımı Sırasında Yapılması Gerekenler
Sermaye artırımı, anonim şirketin esas sözleşmesinde yazılı olan esas ve çıkarılmış sermayesinin rakamsal olarak yükseltilmesidir. Örneğin; 50 bin lira sermaye [...]
Anonim Şirketlerde Sermaye Artırımı Sonrasında Yapılması Gerekenler
Anonim Şirketerde Sermaye artırımı kararının ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi ile birlikte, sermaye artırımı geçerlik kazanmış olur. Bu aşamadan sonra yapılması gereken işlemler, sermaye artırımında çıkarılan payların türüne göre farklılık gösterir.
Anonim Şirketlerde Pay Senetleri, Türleri ve Basım Süreci
Anonim şirketlerde pay senetleri, türleri ve basım süreci konusuna başlamadan pay senedi ve hisse senedi kavramlarının aynı olduğunu belirtmekte fayda görüyoruz. Eski Kanun döneminde hisse senedi denilmiş olsa da, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nda “pay senedi” ifadesi tercih edilmiştir...